ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံကို (၁၉၄၈) ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္ ခဲ့သည္။ ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံကို မတည္ေဆာက္မွီက ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ မြန္၊ ျမန္မာ စသည့္ အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ သီးျခား လြတ္လပ္သည့္ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ကမၻာ့ အလယ္မွာ ရပ္တည္ ခဲ့ၾကသည္ ။ မြန္၊ ရွမ္း၊ ရခိုင္ စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ျမန္မာ၏ နယ္ပယ္သစ္ ခ်ဲ႕ထြင္ေရး စစ္ပြဲမ်ားကို ရင္ဆိုင္ရင္း ကိုလိုနီဘ၀ကို က်ေရာက္ ခဲ့ရသည္ ။ ထို႕အတူ  ျမန္မာတို႕၏ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ မြန္၊ ရွမ္း၊ ရခိုင္ စသည့္ နယ္ပယ္သစ္မ်ား အားလံုး သည္လည္း ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီ ဘ၀ကို က်ေရာက္ ခဲ့ရျပန္သည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ လြတ္လပ္ေရး ရလာေသာ ေခတ္သစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထ၀ီ အေနအထားသည္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္၏ အေျဖအေပၚမွာ မီွတည္ ခဲ့ရသည္ ။ ထို႕အျပင္ ပင္လံု စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုျခင္းသည္လည္း ရွမ္း၊ မြန္၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္း၊ ရခိုင္၊ ျမန္မာ စသည့္ အမ်ိဳး သားမ်ား၏ မတူ ကြဲျပားမႈမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစည္းျခင္း သေကၤတလည္း ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ျမန္မာ၏ ကိုလိုနီနယ္သစ္ မခ်ဲ႕ထြင္ခင္ ကပင္ ရခိုင္၊ မြန္၊ ျမန္မာတို ့၏ သီးျခား ႏိုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ ခဲ့မႈမ်ားကို ညႊန္းဆို လိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးအရ တန္းတူၿပီး ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ ရွိေရး၊ (၁၀) ႏွစ္ ၾကာသည့္အခါ ခြဲထြက္လိုက ခြဲထြက္ခြင့္ ရွိေရးစေသာ ပင္လံု သေဘာ တူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ အတူ (၁၉၄၈) ခု ဇႏၷ၀ါရီ (၄) ရက္ေန႕မွာ ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံကို တည္ေဆာက္ ႏိုင္ခဲ့သည္။
ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုသည္မွာ (၁၁) ရာစုမွာ  အေနာ္ရထာ စည္းရံုး တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ပထမ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ (၁၅) ရာစုမွာ ဘုရင့္ေနာင္ စည္းရံုး တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ဒုတိယျမန္မာႏိုင္ငံ၊ (၁၈) ရာစုမွာ အေလာင္းဘုရား စည္းရံုးတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ တတိယ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတို႕ႏွင့္ မသက္ ဆိုင္ေပ။ (၁၉၄၇) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒသည္ ျပည္ေထာင္စု အမည္ခံ ေသာ္လည္း တကယ့္ အႏွစ္ သာရသည္ တျပည္ေထာင္ စနစ္သာ ျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္ ေပါင္းစု ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးမူ (ပင္လံုမူ) ႏွင့္ လမ္းခြဲၿပီး ဗမာျပည္နယ္ကို ျပည္နယ္ တခုအျဖစ္ မဖြဲ႕စည္းဘဲ ျပည္မ အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းကာ ျပည္ေထာင္စု၏ အခြင့္ အာဏာ အားလံုးကို ေပးအပ္ ထားေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ အတူ ျပည္တြင္းစစ္ကို ေမြးဖြား ေစခဲ့သည္။ တနည္းအားျဖင့္  ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒအရ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ကရင္နီ စေသာ အမ်ိဳး သားမ်ားသည္ ျမန္မာတို႕၏ လက္ေအာက္ခံ ဘ၀ကို က်ေရာက္ ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးကို ယံုၾကည္သည့္ အမ်ိဳးသားမ်ားက လက္နက္ကိုင္ လမ္းစဥ္ျဖင့္ ေတာ္လွန္ တိုက္ပြဲ ၀င္ခဲ့ၾကသည္။
ယံုၾကည္ရာ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး၏ အျခား တဖက္တြင္ ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ မြန္၊ ကရင္ စသည့္ အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး နည္းျဖင့္ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို ႀကိဳးပမ္းၾကသည္။ (၁၉၄၇) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥေဒသည္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ သေဘာ တူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ မသိမသာ သြယ္ဖယ္ခဲ့သည္။ ပင္လံုမူ၏ အႏွစ္သာရ ျဖစ္ေသာ ျပည္နယ္ ေပါင္းစု ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး၊ ျပည္နယ္တိုင္းသည္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ ရွိေရးႏွင့္ ျမန္မာမ်ားက ျပည္နယ္ တခုအျဖစ္ မဖြဲ႕ စည္းဘဲ ျပည္ေထာင္စု၏ ဗဟိုအေနျဖင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာမ်ား ရယူ ထားျခင္းသည္ (၁၉၄၇) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒကို ဒီမိုကေရစီ နည္းက် ျပန္လည္ ေရးဆြဲေရးဆီကို ဦးတည္ခဲ့သည္။ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ အတိုင္း (၁၉၄၈) ခုမွာ ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံကို (၁၉၄၇) ခု ပင္လံု ညီလာခံ၏ သေဘာ တူညီခ်က္မူအရ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ တည္ေဆာက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ပင္လံုမူ (သေဘာ တူညီခ်က္ႏွင့္ ကတိက၀တ္) အတိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥေဒ ျပင္ဆင္ေရး အတြက္ ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ မြန္၊ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ကရင္နီ အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ ရွမ္းျပည္၊ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕မွာ (၁၉၆၁) ခု၊ ဇြန္လ (၈) ရက္ေန႕မွ (၁၆) ရက္ေန ့ အထိ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲေရး ညီလာခံကို က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ေတာင္ႀကီး ညီလာခံ၏ သေဘာ တူညီခ်က္မ်ားကို လက္မခံ ႏိုင္ေသာ ျမန္မာ (ဗမာ) အတိုက္အခံ အင္အားစု ျဖစ္ၾကသည့္ တည္ၿမဲ (ဖဆပလ) ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသားမ်ား ညီညြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစု (ပမညတ) အဖြဲ႕ မ်ားကလည္း ရွိသည္။ ယင္းကဲ့သို႕ ရွိေသာ္လည္း  (၁၉၄၇) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ၿပီးဆံုးေအာင္ လုပ္ႏိုင္ခဲ့လွ်င္ ၀န္းႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ဦးေဆာင္ေသာ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ၏ အင္အားသည္ သံုးပံု ႏွစ္ပံုေက်ာ္ ရွိၿပီး ျပည္နယ္မ်ား၏ အင္အားစုႏွင့္ ေပါင္းပါက ဒီမိုကေရစီ က်င့္စဥ္အရ ပင္လံုစာခ်ဳပ္၏ “မူ” အတိုင္း တည့္မတ္ ျပဳျပင္လိုသည့္ (၁၉၄၇) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲ ႏိုင္လိမ့္မည္။
ျမန္မာ(ဗမာ) လူမ်ိဳးႀကီး ၀ါဒ လႊမ္းမိုးေရး အတိုက္အခံ အင္အားစုမ်ားႏွင့္ ထုိ၀ါဒကို ယံုၾကည္ၾကေသာ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား၏ ဖက္ဒရယ္ (ျပည္ေထာင္စု) မူ ဆိုသည္မွာ ခြဲထြက္ေရး မူမ်ား အျဖစ္ တပ္လွန္႕ခဲ့မႈမ်ား၊ ျမန္မာ(ဗမာ) လူမ်ိဳးႀကီး ၀ါဒ လႊမ္းမိုးေရးကို လက္ခံ ယံုၾကည္ ထားေသာ ဦးေန၀င္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ တစုသည္ တပ္မေတာ္ကို အသံုးခ်ၿပီး ေတာင္ႀကီး ညီလာခံ လုပ္ငန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ မေဖာ္မီ  (၁၉၆၂) ခု၊ မတ္လ (၂) ရက္ေန ့မွာ လက္ဦးမႈ ရယူ ခဲ့ပါသည္။ ရွမ္း၊ ရခိုင္၊ မြန္၊ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္းႏွင့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ဦးေဆာင္ေသာ ျမန္မာ အင္အားစုမ်ား၏ ျပည္နယ္ေပါင္းစု ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ ရွိေသာ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ တည္ေဆာက္ေရး အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးသည္ စိန္ေခၚခ်က္တရပ္ ျဖစ္လာ ခဲ့ပါသည္။ (၁၉၄၇) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ညီလာခံ (ေတာင္ႀကီး ညီလာခံ) ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားမွာ
(၁) ဗမာျပည္နယ္ ဖြဲ႕စည္းေရး။
(၂) ျပည္ေထာင္စု ပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္အား အာဏာတူ ေပးေရး။
(၃) အမ်ိဳးသား (လူမ်ိဳးစု) လႊတ္ေတာ္သို ့ ျပည္နယ္တိုင္း ညီမွ်ေသာ ကိုယ္စားလွယ္ ေစလႊတ္ေရး။
(၄) ဗဟို ျပည္ေထာင္စုအား ေအာက္ပါ ဌာနမ်ား လႊဲအပ္ၿပီး က်န္ရွိေသာ အာဏာမ်ားႏွင့္ အခြင့္ အေရးမ်ားကို ျပည္နယ္မ်ားသို ့ လႊဲအပ္ရန္။
(က) ႏိုင္ငံျခား ဆြက္သြယ္ေရး၊ (ခ) ျပည္ေထာင္စု ကာကြယ္ေရး၊ (ဂ) ျပည္ေထာင္စု ဘ႑ာေရး၊ (ဃ) ေငြဒဂၤါးႏွင့္ ေငြစကၠဴ ထုတ္လုပ္ေရး၊ (င) စာတိုက္ႏွင့္ ေၾကးနန္း ဆက္သြယ္ေရး၊ (စ) မီးရထား၊ ေလေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္း ဆက္သြယ္ေရး၊ (ဆ) ျပည္ေထာင္စု တရားစီရင္ေရး၊ (ဇ) ပင္လယ္ ဆိပ္ကမ္း အခြန္ေကာက္ေရး (စ်) ျပည္ေထာင္စု ဘ႑ာေတာ္ မ်ွတစြာ ခြဲေ၀ေရးတို ့ျဖစ္သည္။
ယင္းဆံုး ျဖတ္ခ်က္မ်ားကို (၁၉၆၁) ခု ဇြန္လ (၁၆) ေန ့မွာ  အားလံုး တညီတညြတ္တည္း သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၎ဆံုးျဖတ္ ခ်က္မ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ ဖက္ဒရယ္ မူသည္ ခြဲထြက္ေရး မဟုတ္ ဆိုသည္မွာ ထင္ရွားသည္။ အထက္က တင္ျပ သကဲ့သို႕ ခြဲထြက္ေရး မဟုတ္ ေစကာမူ ႏိုင္ငံေရး အရ တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ ရွိေသာ ျပည္နယ္ ေပါင္းစု ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို မလိုလားသည့္ မဟာ လူမ်ိဳးႀကီး ၀ါဒ ႀကီးစိုး လႊမ္းမိုးေရးကို လိုလားေသာ  ျမန္မာ အမ်ိဳးသားမ်ားက စစ္တပ္ကို ခံုးတံုးလုပ္ၿပီး လက္ဦးမႈကို ရယူျခင္း ျဖစ္သည္။ (၁၉၄၈) ခုမွာ ေမြးဖြား လာေသာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ရွမ္းျပည္၊ ပင္လံုၿမိဳ႕တြင္ သေဘာတူ ခ်ဳပ္ဆို ခဲ့သည့္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ အတိုင္း ေမြးဖြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
လူမ်ိဳး တမ်ိဳးတည္း ႀကီးစိုးေရး အယူအဆကို ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံသစ္တြင္ တည္ေဆာက္လို႕ မျဖစ္ႏိုင္ လူမ်ိဳး ေပါင္းစံု တန္းတူ ေရးမူျဖင့္သာ ဤႏိုင္ငံကို တည္ေဆာက္မွ သာလွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက လမ္းညႊန္ ခဲ့ဖူးသည္။ သို ့ေသာ္  ပေဒသရာဇ္ အေတြးအေခၚျဖင့္ လူမ်ိဳး တမ်ိဳးတည္းက ႀကီးစိုး လႊမ္းမိုးေရး အယူအဆ ရွိေသာ ဦးေန၀င္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ အုပ္စုသည္ ပင္လုံမူ မ်ားကို ေျဗာင္က်က် ေက်ာခိုင္းလိုက္ၿပီး (၁၉၇၄) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို စိတ္ႀကိဳက္ ေရးဆြဲ ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္၏ ဒုတိယအႀကိမ္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒမွာ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ မြန္ျပည္တို႕ကို အတုအေယာင္ ျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္ ဖန္တီးခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကိုလည္း အတုအေယာင္ ျပည္ေထာင္စု အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္း ေပးခဲ့သည္။ စကားလံုး အရ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ အျဖစ္ ဆိုင္းဘုတ္ ေရးထိုး ခဲ့ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္မည့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း ျဖစ္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒသည္ အာဏာရွင္ စနစ္ႏွင့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ကို ပံုေဖာ္ ထားျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ (၁၉၇၄) ခု ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒသည္ ရွမ္း၊ ရခိုင္၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္း၊ မြန္ စေသာ အမ်ိဳးသားမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ ရွိေသာ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ ့စည္းၿပီး စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို ရိုက္ခ်ိဳး ပစ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။  တဖက္ မွာလည္း ျပည္နယ္ ဖြဲ႕စည္းေရး ေတာင္းဆို တိုက္ပြဲ၀င္ေနေသာ မြန္ႏွင့္ ရခိုင္ကို ျပည္နယ္ အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္းႏွင့္ တန္းတူေရး ေတာင္းဆိုမႈအား ရခိုင္ျပည္မွာ ရခိုင္။ မြန္ျပည္မွာ မြန္စသျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ အစားထိုး ခန္႕အပ္ျခင္းမ်ိဳးႏွင့္လွည့္ဖ်ားခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္ ခုတံုး လုပ္ခံရျခင္း သာျဖစ္ၿပီး ယင္းကို နားမလည္သူမ်ားက တပ္မေတာ္ကို ကယ္တယ္ရွင္ အျဖစ္မ်ိဳး ျမင္ခဲ့ၾကသည္။ အႏွစ္သာရက လူမ်ိဳး တမ်ိဳးတည္း ႀကီးစိုး လႊမ္းမိုးေသာ မဟာ လူမ်ိဳးႀကီး ၀ါဒကို ပံုေဖာ္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ရွမ္း၊ ရခိုင္၊ မြန္၊ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္း စေသာ အမ်ိဳးသားမ်ား အေနျဖင့္ (၁၉၇၄) ခု ၏  ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အရ ျမန္မာတို႕၏ ကိုလိုနီ ဘ၀ကို လိမ္မာ ပါးနပ္စြာႏွင့္ ဆြဲသြင္းျခင္းကို ခံလိုက္ ရသည္ဆိုေသာ အျမင္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ စကားအေပၚမွာ ျမစ္ဖ်ား ခံလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ပင္လံုမွာ “ျမန္မာမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ် ကၽြန္အျဖစ္ မေရာက္ ေစလိုေၾကာင္း၊ ထိုနည္းတူစြာ ေတာင္တန္း လူမ်ိဳးမ်ားသည္လည္း ၿဗိတိသွ်ကၽြန္အျဖစ္ မေရာက္ေစလိုေၾကာင္း၊ ထို ့အျပင္ ေတာင္တန္း လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ျမန္မာ့ကၽြန္ အျဖစ္လည္း မေရာက္ ေစလိုေၾကာင္း”  ေျပာဆိုခဲ့သည္။
လူမ်ိဳးႀကီး ၀ါဒ လႊမ္းမိုးေရးႏွင့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ အျဖစ္ ပံုေဖာ္ထားေသာ (၁၉၇၄) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒေၾကာင့္ လူမ်ိဳး ေပါင္းစုံ၏ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပိုမို ႀကီးထြား လာခဲ့ရသည္။ ယင္း ဖြဲ႕စည္းပံု ကာလသည္ ျပည္တြင္းစစ္ အေတာက္ ေလာင္ဆံုးေသာ အခ်ိန္မ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ (၁၉၈၈) တတိုင္း ျပည္လံုး ေတာ္လွန္ ထၾကြမႈမ်ားေၾကာင့္ (၁၉၇၄) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥေပဒမွာ ခ်ဳပ္ၿငိမ္း ခဲ့ရေသာ္လည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ လူမ်ိဳးႀကီး ၀ါဒ လႊမ္းမိုးေရး အယူအဆ ရွိသူ အုပ္စုသည္ တပ္မေတာ္ကို အသံုးခ်ၿပီး တန္းတူေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ရွိေသာ ျပည္နယ္ ေပါင္းစု ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး အင္အားစုမ်ားကို ဖိႏွိပ္ သတ္ျဖတ္ျခင္းႏွင့္ တုန္႕ျပန္ ခဲ့သည္။ ပင္လံု သေဘာ တူညီခ်က္အရ ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ လိုအပ္ခ်က္သည္ တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ရွိေသာ ျပည္နယ္မ်ားကို အေျခခံၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး သည္သာ အဓိက ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို ့ တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ရွိေသာ ျပည္နယ္ေပါင္းစု ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုတည္ ေဆာက္ေရးသည္  ယေန ့ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ စိန္ေခၚမႈ တရပ္လည္း ျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္ တည္ၿငိမ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေစၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒကို ေရးဆြဲ ျပဌာန္း ႏိုင္ပါလ်က္ ေရးဆြဲျပဌာန္းမႈ မလုပ္လိုျခင္းသည္ လူမ်ိဳးႀကီး တမ်ိဳးထဲ ဆိုေသာ ႏိုင္ငံမ်ိဳး တည္ေဆာက္ လိုသည္မွာ ထင္ရွားသည္။
တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ရွိေသာ ျပည္နယ္ ေပါင္းစု ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို ဆန္႕က်င္စြာျဖင့္ (၂၀၀၈) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို အဓမၼ ျပဌာန္းခဲ့သည္။ ယင္း  ဖြဲ ့စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ သည္လည္း ယခင္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ အတိုင္း မဟာ လူမ်ိဳးႀကီး၀ါဒ လႊမ္းမိုးေရးကို အေျခခံ ေရးဆြဲထားျခင္း သာျဖစ္သည္။ အထက္က တင္ျပ ခဲ့သည့္ အတိုင္း ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ေရးကို (၁၉၄၇) ခု မွာ သေဘာ တူညီခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္း ေခတ္သစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေရး ပင္လံုမူကို ဆန္႕က်င္စြာ ေပၚေပါက္လာေသာ  (၁၉၄၇) ခု ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ ထပ္တူ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ဒုတိယ အႀကိမ္ ေပၚေပါက္လာေသာ (၁၉၇၄) ခု ဖြဲ႕စည္းပံု သည္လည္း ျပည္တြင္းစစ္ကို အရွိန္ ျမႇင့္လိုက္ျပန္သည္။ ယခု တတိယ အႀကိမ္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ (၂၀၀၈) ခု ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ ့စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒသည္လည္း လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ ထပ္တူ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည့္  ျပည္တြင္းစစ္ကို ၿငိမ္းသတ္ဖို ့ႀကိဳးစား ထားျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္သျဖင့္ ျပႆနာကို ပိုမို ႀကီးထြားေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ိဳးသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
မြန္၊ ကခ်င္၊ ကရင္ စသည့္ အပစ္ရပ္ အင္အားစုမ်ားႏွင့္ လက္ရွိ တိုက္ပြဲ၀င္ေနဆဲ အင္အားစုတို ့၏ လိုအပ္ခ်က္သည္ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး ျဖစ္သည္။ ယခု ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒမွာ စစ္မီးမ်ား ဆက္လက္ ေတာက္ေလာင္ ေစေအာင္ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲမ်ား ၀င္ေစေအာင္ တြန္းပို႕ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ေခတ္သစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိေသာ အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ သမိုင္း အစဥ္အလာအရ သီးျခား ေနထိုင္ခဲ့မႈမ်ား၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး အတြက္ သေဘာ တူညီမႈမ်ားသည္ တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္ရွိေသာ ျပည္နယ္ေပါင္းစု ျပည္ေထာင္စု မတည္ေဆာက္ ႏိုင္သမွ် ကာလ ပတ္လံုး စစ္ပြဲေတြဆီသာ ျပန္သြား ၾကမွာ ေသခ်ာပါသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ (၂၀၀၈) ခု ဖြဲ ့စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးေသာ္လည္းေကာင္း၊ သီးျခား ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေသာ္လည္းေကာင္း  ျမန္မာျပည္ (ဗမာျပည္) ကို ျပည္နယ္တခု အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းေရးႏွင့္ ျပည္နယ္တိုင္းသည္ အဆင့္အတန္းတူ အခြင့္အေရးတူေသာ ႏိုင္ငံေရးအရ တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိသည့္  ျပည္နယ္ ေပါင္းစု ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုကို ဦးတည္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲ ျပဌာန္းျခင္းသည္ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ ထပ္တူ ေမြးဖြား လာေသာ  ျပည္တြင္းစစ္ကို ၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။    ။
ခိုင္လင္း (ေမဃ၀တီ)
ဇြန္လ (၁၈) ရက္၊ ၂၀၁၁။
မွတ္ခ်က္။  ။ ဇြန္လ(၁၉) ရက္ (၂၀၁၁) ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပေသာ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(အေမရိက) စတုတၳအႀကိမ္ ညီလာခံတြင္ စာေရးသူ တင္သြင္းေသာ စာတမ္းျဖစ္ပါသည္။(http://arakanreview.net/?p=3238#more-3238)